Başkanın Mesajı
Küresel ekonomide enflasyonla mücadelede sınırlı başarıların elde edildiği 2024 yılı, jeopolitik riskler, ticaret gerilimleri ve finansal sistemdeki yapısal dönüşümlerin oluşturduğu belirsizliklerle şekillenirken, Türkiye ekonomisi ise sıkı para politikaları ve reformlarla desteklenen istikrar süreci sayesinde yatırımcı güvenini artırmış, enflasyonla mücadelede ilerleme kaydetmiş ve finansal sistemde önemli gelişmelere sahne olmuştur.
2024 yılı küresel ekonominin istikrarlı büyümeye devam ettiği, küresel enflasyonun ise büyük ekonomilerde belirgin bir yavaşlamaya neden olmadan düşüşünü sürdürdüğü bir yıl olmuştur. Göstergeler çoğunlukla küresel ekonomide yumuşak inişe işaret etse de büyüme ve enflasyon açısından ülkeler arasındaki farklılıkların arttığı, mali tamponların aşındığı ve orta vadeli büyüme beklentilerinin zayıfladığı görülmektedir. İstihdam ve iktisadi faaliyet üzerindeki olası negatif etkilerin önüne geçmek amacıyla, 2024 yılının ikinci yarısında gelişmiş ülke merkez bankaları faiz indirimlerine başlamıştır. Küresel finans sisteminde var olan kırılganlıkların yanında dijitalleşme ve iklim değişikliği gibi köklü değişimlere bağlı olarak ortaya çıkan yeni risklerin finansal istikrar açısından etkileri yakından izlenmektedir. Bu kapsamda, uluslararası standart belirleyici kuruluşların çalışmalarını küresel finans sisteminde gözlenen yeni kırılganlıkların tespiti ve bunlara yönelik tedbirlerin alınması üzerine yoğunlaştırdıkları görülmektedir. Jeopolitik gerginlikler, küresel ticarette artan gerilimler, yüksek kamu borçları ve düşük büyüme beklentileri küresel ekonominin önündeki temel riskler olarak öne çıkmaktadır.
Ülkemizde ise uygulanan sıkı para politikası ve makro ihtiyati tedbirlerin etkisiyle 2024 yılında enflasyon düşerken ekonomik büyüme ılımlı seviyelerde gerçekleşmiştir. Yıl boyunca Türk varlıklarına olan yabancı ilgisi artmış, ülkenin risk primi makul bir düzeye gerilemiş ve bütün bu sürecin sonunda TCMB rezervlerinde kuvvetli bir artış sağlanmıştır. TCMB brüt rezervleri güçlü seyrini korurken rezerv kompozisyonu belirgin bir iyileşme kaydetmiştir. Ayrıca, Ülkemiz 2024 yılında 3 büyük kredi derecelendirme kuruluşundan not artırımı alan tek ülke olmuştur.
Bankacılık sektörünün ise güçlü sermaye yapısını koruduğu ve şoklara karşı dayanıklılığını devam ettirdiği görülmektedir. 2024 yılı finansal sistemimiz açısından geleneksel bankacılığın yanı sıra dijital bankacılık alanında ve banka dışı mali sektörde önemli gelişmelerin kaydedildiği ve çeşitlenmenin arttığı bir yıl olmuştur.
Küresel düzeyde mevduat sigortacılığı alanında standartları belirleyen kuruluş olan Uluslararası Mevduat Sigortacıları Birliği (IADI) bu alandaki reform ihtiyacını dikkate alarak 2024 yılında IADI Temel Prensiplerini güncelleme çalışmalarına başlamıştır. Çalışmaların temel amacı; artan dijitalleşme ve yapay zekâ kullanımı gibi bankacılık sektöründe ortaya çıkan yapısal değişiklikler ve 2023 yılı Mart ayında ABD ve İsviçre’de yaşanan banka krizlerinden çıkarılan dersler başta olmak üzere küresel finans piyasalarında yaşanan hızlı değişimi IADI Temel Prensiplerine yansıtmak ve Temel Prensipleri ileriye dönük, uzun ömürlü ve gelecekteki gelişmelere hazır hale getirmektir.
Ülkemiz finansal güvenlik ağının önemli bir üyesi olan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması ve finansal istikrara katkı sağlanması hedefleri doğrultusunda mevduat sigortacılığı başta olmak üzere görev alanına giren konularda faaliyetlerini sürdürmektedir.
Mevduat sigortacılığı alanında, 2023 yılında 400 bin TL olan mevduat sigorta limiti 2024 yılı için 650 bin TL’ye çıkarılmış, bu tutar 2025 yılı için ise 950.000 TL olarak belirlenmiştir.
TMSF’nin bir diğer ana görevi olan banka çözümleme ve geri kazanım çalışmaları kapsamında, 26 adet banka ile ilgili olarak 2024 yılı içerisinde 255,1 milyon USD tahsilat yapılmış ve toplam tahsilat tutarımız 23,9 milyar USD seviyesine ulaşmıştır. Yine, bu yıl içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığına 8,17 milyon USD aktarılarak bugüne kadar yapılan ödeme tutarı 12,5 milyar USD seviyesine ulaşmıştır. Ayrıca, bugüne kadar TCMB’ye 1,4 milyar USD avans geri ödemesi gerçekleştirilmiş, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yaklaşık 5,6 milyar USD ve kamu dışındaki kurum/kuruluşlara da 1,9 milyar USD ödeme yapılmıştır. Kalan dosyalardan ise yaklaşık 150 milyon USD daha tahsilat yapılması beklenmektedir.
TMSF’nin 2016 yılından bu yana yürüttüğü kayyımlık faaliyetleri, 2024 yılında da özveriyle sürdürülmüştür. 31.12.2024 tarihi itibarıyla, Türkiye’nin 33 ilinde 699 şirkette TMSF, kayyım olarak görev yapmaktadır. Aynı zamanda TMSF, 73 şirkette pay kayyımı ve 93 gerçek kişinin mal varlıklarına da kayyım olarak atanmıştır. TMSF bu şirketleri yaşatabilme ve ülke ekonomisine katkılarını sürdürebilme hususunda yoğun gayretini ortaya koymaktadır.
Ayrıca TMSF; 2021 yılının temmuz ayından itibaren tasfiyesine karar verilen 21 adet tasarruf finansman şirketinin tasfiye işlemlerini de sürdürmektedir. TMSF tarafından, öncelikle şirketlerin mal varlığı değerlerinin ve hak sahiplerinin menfaatlerinin korunması, fon açıklarının giderilmesi ve şirket giderlerinin azaltılması hedeflenmiştir. Tasfiye tarihi itibarıyla, 54.283 adet tasarruf finansman müşterisi bulunan şirketlerin müşterilerle imzaladığı tasarruf finansman sözleşme bedeli toplamı 7,69 milyar TL’dir. Tasfiyesine karar verilen tasarruf finansman şirketlerinin müşterilerinin mağduriyetlerini gidermek amacıyla, yürürlüğe giren yasal düzenlemeler kapsamında 2024 yılı sonu itibarıyla, tasarruf finansman sözleşmelerinin yaklaşık %99’unun sektördeki faal durumdaki firmalara fiili devir-teslim işlemleri tamamlanmıştır. Diğerleri ile ilgili tasfiye sürecine devam edilmektedir.
Sonuç olarak, 2024 yılı Türkiye ekonomisinin sürdürülebilir büyüme, finansal istikrar ve yatırımcı güveni açısından önemli adımlar attığı bir yıl olarak kaydedilmiştir. Türkiye’nin finansal ekosistemi, bu süreçte yürütülen etkin politikalar ve reformlarla ekonomik istikrarın korunmasına önemli katkı sağlamıştır. TMSF, asli görevi olan mevduat sigortacısı kimliği ile finansal sistemin istikrarına katkıda bulunurken aynı zamanda kayyımlık görevinin genişleyen sınırlarının getirdiği sorumlulukla, önümüzdeki dönemde de finansal sistemin dayanıklılığını artırmaya yönelik çalışmalarını sürdürecektir.
Fatin Rüştü KARAKAŞ
Başkan